Cofiwch bob amser fod clefyd Crohn a Llid Briwiol y Colon yn gyflyrau cronig. Ar hyn o bryd nid oes iachâd. Mae'r ddau gyflwr yn amrywio rhwng rhyddhad (lle nad oes unrhyw symptomau) ac atglafychiadau (pan fydd y symptomau'n dychwelyd) yn ystod eich bywyd. Gall fod misoedd neu flynyddoedd rhyngddynt ond mae'n bwysig eich bod yn rhoi gwybod am symptomau cyn gynted â phosibl, fel nad ydynt yn mynd allan o reolaeth.
Colitis Briwiol
Mae colitis briwiol yn gyflwr sy'n achosi llid a wlserau yn leinin mewnol y rectwm a'r colon (y coluddyn mawr). Mewn colitis briwiol, mae wlserau'n datblygu ar wyneb y leinin a gall y rhain waedu a chynhyrchu mwcws. Mae'r llid fel arfer yn dechrau yn y rectwm a'r colon isaf, ond gall effeithio ar y colon cyfan. Os yw colitis briwiol yn effeithio ar y rectwm yn unig, fe'i gelwir yn broctitis, ac os yw'n effeithio ar y colon cyfan gellir ei alw'n bancolitis.
Clefyd Crohn
Mae Clefyd Crohn yn gyflwr sy'n achosi llid yn y system dreulio neu'r perfedd. Gall Clefyd Crohn effeithio ar unrhyw ran o'r perfedd, er mai'r rhan fwyaf cyffredin yr effeithir arno yw diwedd yr ilewm (rhan olaf y coluddyn bach), neu'r colon. Mae'r meysydd llid yn aml yn dameidiog gyda rhannau o'r perfedd normal rhyngddynt. Gall darn o lid fod yn fach, dim ond ychydig gentimetrau, neu'n ymestyn cryn bellter ar hyd rhan o'r perfedd. Yn ogystal ag effeithio ar leinin y coluddyn, gall clefyd Crohn hefyd fynd yn ddyfnach i wal y coluddyn.
Rheoli fy fflamychiad
Yn aml gelwir ailwaeledd o'ch clefyd llidiol y coluddyn (IBD) yn ‘fflamychiad’. Os yw eich coluddyn wedi'i bod yn ymddwyn yn sefydlog ac yn dechrau newid, efallai bod eich IBD yn dod yn actif eto.
Pwyntiau i'w nodi
- Ydych chi wedi bod yn mynd i'r toiled fwy na 5 gwaith mewn 24 awr?
- A yw eich carthion yn rhydd neu a ydych wedi cael unrhyw ddolur rhydd ac unrhyw waed/mwcws ynddynt am fwy na 3 diwrnod?
- Ydych chi wedi cael poen yn yr abdomen?
- Os ydych chi'n profi unrhyw un o'r symptomau uchod, gall fod yn arwydd o fflamychiad a hoffai eich Tîm IBD siarad â chi. Er mwyn asesu a yw hwn yn fflamychiad, efallai y byddwn yn gofyn am brawf gwaed a dau sampl carthion.
I drefnu'r profion hyn cysylltwch â'ch Llinell Gymorth IBD leol, mae'r rhifau ffôn i'w gweld yng Ngham 4.
Ceir rhagor o wybodaeth am brofion Gwaed a Charthion yng Nghamau 1 a 2
